رهبر انقلاب: عید نوروز یک فرصتی است برای ما ایرانی‌ها. یک دوره‌ی جدید را به انسان القا می‌کند. این احساس ورود در دوره‌ جدید به انسان کمک می‌کند که نشاط تازه‌ای پیدا کند، برنامه‌ریزی جدیدی بکند، ابتکاری به میدان بیاورد.

نوروز اگرچه یک جشن ملی و بومی است، اما در منظومه‌ی فکری رهبر انقلاب، معنایی فراتر از صرفا یک جشن ملی دارد. از نظر ایشان، همانگونه که با ورود اسلام به ایران، «ایرانی زیرک مسلمان»، قالب نوروز را نگه داشت و محتوای آن را از «نوروز پادشاهان» تغییر داد، انقلاب اسلامی نیز موجب شد که صورت جدیدی از نوروز، توسط مردم ایران به نمایش در بیاید که یکی از مهم‌ترین جلوه‌های آن، حضور مردم در لحظه‌ی تحویل سال و ایام ابتدایی سال در مکان‌های دینی و معنوی است. از این بالاتر، از نظر رهبر انقلاب، نوروز و تحول در سال و طبیعت، می‌تواند مقطعی باشد برای تحول درونی انسان در مسیر زندگانی خود.

چکیده ای از بیانات مقام معظم رهبری در باره عید نوروز

عید نوروز برای ایرانی‌ها یک فرصت است

عید نوروز هم واقعاً یک فرصتی است برای ما ایرانی‌ها. با قطعِ‌نظر از جنبه‌ی ارتباط این روز معین با آنچه در تاریخ اسلام است -که حالا بعضی‌ها تطبیق می‌کنند با روز غدیر و بعضی‌ها با روزهای دیگر، که من نمی‌توانم قضاوتی نسبت به صحّت‌وسقم این تطبیق‌ها بکنم- خود این عید که اوّل سال خورشیدی ما و منتسب به هجرت پیغمبر اکرم است، واقعاً یک فرصت بزرگ و خوبی است. اعیاد این‌جوری هستند؛ یک سرآغاز را و یک دوره‌ی جدید را به انسان القا می‌کنند. این احساس ورود در دوره‌ی جدید به انسان کمک می‌کند که نشاط تازه‌ای پیدا کند، برنامه‌ریزی جدیدی بکند، ابتکاری به میدان بیاورد؛ خیلی چیز خوبی است. لذا در همه‌ی دنیا همه‌ی ملّت‌ها به اعیاد سال‌شان اهمّیت می‌دهند. ۱۸/۱/۹۵

ایرانی زیرک مسلمان، محتوای نوروز را عوض کرد

ایرانی زیرکِ مسلمان، نوروز باستانی را با عقیده‌ی خود و به شکل دلخواه خود، تغییر داد؛ قالب نوروز و صورت نوروز را نگه داشت، محتوای آن را عوض کرد. نوروز باستانی، نوروز پادشاهان بود؛ فرصتی برای سلاطین و حکّام مستبد بود؛ برای اینکه شکوه خود و عظمت ظاهری خود را به رخ ملّت‌ها بکشانند و بنشینند از آنها هدیه بپذیرند. حتّی در زمان بنی‌امیه و بنی‌عبّاس که نوروز به دربارهای خلافت اموی و عبّاسی وارد شد، همان رفتار و سیره‌ی پادشاهان و کسرایان فارسی باستان در دربار آنها عمل می‌شد. امّا ایرانی مسلمان، این نظم را، این قالب را به‌نفع خود تغییر داد؛ اگرچه این تغییر به‌صورت دفعی انجام نگرفته است امّا شما امروز بعد از گذشتن قرن‌ها، مشاهده می‌کنید که نوروز بهانه‌ای و وسیله‌ای است برای ارتباط قلبی میان مردم و میان مبدأ عظمت و عزّت، یعنی ذات مقدّس باری‌تعالی. ۱/۱/۹۴

در ایام نوروز، شلوغ‌ترین جاها مکان‌ها معنوی است
در ایام نوروز و تحویل سال نو، شلوغ‌ترین و پرازدحام‌ترین مراکز در کشور پهناور ما عبارت است از بارگاه‌های مقدّس ائمّه و امام‌زادگان(ع). دیشب ــ در نیمه‌‌ی شب ــ در این آستان مقدّس {حرم رضوی}، صدها هزار مؤمن با دل‌های پاکیزه، متوجّه مرکز عظمت و قدرت شدند، با خدای خود سخن گفتند، از گرداننده‌ی حال‌ها گردش نیکوی حالت خود را طلب کردند و مراسم دینی به جا آوردند؛ بنابراین این نوروزی که امروز ما داریم، نوروز باستانی نیست، نوروز ایرانی است؛ نوروز ملّت مسلمانی است که از قالب این مراسم کهن، توانسته است برای خود سرمایه‌ای فراهم کند و به سمت هدف‌های خود پیش برود. ۱/۱/۹۴

دور هم جمع‌شدن، از برکات نوروز است

یک برکت دیگر عید نوروز، این دیدارها و هماهنگی‌ها است. الان شما که اینجا جمع شده‌اید، عمده‌ی مسئولین کشور هستید؛ از سه قوّه و بعضی از نهادها در اینجا جمع‌ند همه با هم کنار هم نشسته‌اند؛ از قوّه‌ی مجریه، از قوّه‌ی مقنّنه، از قوّه‌ی قضائیه و از نهادهای انقلابی، همه دور هم نشسته‌اند و یک وحدتی را دارند نشان می‌دهند؛ این خیلی چیز باارزشی است و برای یک کشور خیلی مهم است. این هم یکی از برکات عید نوروز است که دور هم جمع بشویم؛ مثلاً ما آقای جهانگیری را از کِی تا حالا ندیده‌ایم؛ حالا امروز الحمدلله به برکت عید نوروز مثلاً، ایشان را و دیگر دوستان را الحمدلله [توانستیم‌] زیارت کنیم؛ اینها خیلی خوب است. ۱۸/۱/۹۵

ساعت تحویل سال، حد فاصلی است بین پایان و آغاز

ساعت تحویل و هنگام تحویل، در حقیقت حد فاصلی است بین یک پایان و یک آغاز؛ پایان سال گذشته و آغاز سال نو. البته نگاه عمده‌ی ما باید به طرف جلو باشد؛ سال نو را ببینیم، برای آن خودمان را آماده کنیم و برنامه‌ریزی کنیم، اما حتماً نگاه ِبه پشت سر و راهی که طی کرده‌ایم هم برای ما مفید است. برای این‌که ببینیم چه کرده‌ایم، چگونه حرکت کرده‌ایم، نتایج کار ما چه بوده است و از آن درس بگیریم و تجربه بیاموزیم. ۳۰/۱۲/۹۱

همت والای انسان مسلمان، رسیدن به بهترین‌هاست

در این دعائی که در آغاز هر سال، در هنگام تحویل، همه می‌خوانیم، این فِقره جالب توجه است که می‌فرماید: «حوّل حالنا الی احسن الحال». نمی‌فرماید ما را به روز نیکی، حال نیکی برسان؛ به پروردگار عرض می‌کند ما را به بهترین حال‌ها، به بهترین روزها، به بهترین وضعیتها برسان. همت والای انسان مسلمان همین است که در همه‌ی عرصه‌ها به بهترین‌ها دست پیدا کند. ۱/۱/۸۹


عادت پسندیده مردم ایران

عید نوروز که یک عید علی‌الظاهر غیر دینی است، عید ملی است، جنبه‌ی دینی و یادآوری دینی ندارد؛ اگرچه حالا در بعضی از روایات دارد که «النّیروز من ایامنا» : از روزهای ماست - حالا نمی‌دانیم چقدر این روایات اعتبار و استحکام سندی دارد - اما محتوای دینی در همه‌ی حوادث زندگی انسان وجود دارد؛ از جمله در این عید. خوشبختانه مردم ما توجه دارند، دعا می‌خوانند، ذکر می‌گویند، در مشاهد مشرفه شرکت می‌کنند؛ حتّی کسانی که به شهرها و مراکزی می‌روند که علی‌الظاهر مشاهد مشرفه‌ی معروف هم ندارد، آنجا اگر امامزاده‌ای پیدا شود، ساعت تحویل را حتماً توی امامزاده می‌گذرانند؛ اگر مثلاً فرض کنید عید را به شیراز می‌روند، ساعت تحویل را در شاهچراغ می‌روند؛ این یک عادت بسیار پسندیده‌ای است در بین مردم ما. هرچه بتوان محتواهای دینی را در همه‌ی حوادث زندگی و پدیده‌های زندگی افزایش داد، این به نفع ماست. ۱۷/۱/۸۹

اولین نقطه مهم در اول سال

به نظر من اولی‌ترین نقطه‌ای که انسان خوب است به فکر بیفتد، رابطه‌ی خودش با خداست. اول سال که می‌شود، آدم فکر کند که خب، سال گذشته و قبلش هر جور بود، گذشت؛ الان یک مقطع جدیدی است؛ یک رابطه‌ی جدیدی با خدای متعال تعریف کنیم؛ هم در جنبه‌های ایجابی، هم در جنبه‌ی نفی‌ای. جنبه‌ی نفی‌ای یعنی گناه. انسان به بعضی گناه‌ها عادت کرده؛ لذا اهمیت آنها را درک نمی‌کند. اگر انسان یک تأمل بکند، اینها را در رفتار خودش، در عمل خودش متوجه می‌شود. ۲۳/۱/۹۰

اگر زندگی همین طور یکنواخت ادامه پیدا می‌کرد…

نوروز هم، یعنی نو شدن سال - حالا اسمش را هرچه بگذاریم؛ که خب، نوروز اسم مناسبی است - چیز خیلی خوبی است. در حرکت زندگی، مقطع قرار دادن خیلی خوب است. اگر زندگی همین طور یکنواخت ادامه پیدا کند و انسان به مقاطع جدید نرسد، قاعدتاً به فکر نوسازی و نوآوری نخواهد افتاد. مقطع قرار دادن در حرکت عمر و مسیر عمر، یکی از فوائدش همین است که انسان می‌گوید خب، این سال کهنه شد، تمام شد، حالا شد سال نو؛ سال نو هم کار نو، فکر نو، همت نو و انگیزه‌ی نو را قهراً با خودش همراه می‌آورد؛ همچنان که رسم است بین ما و بین دیگر مردم دنیا که وقتی سال‌شان نو می‌شود، لباس‌ها را نو می‌کنند، خانه را نو می‌کنند؛ که خب، بین ما خانه‌تکانی و اینها معمول است؛ دیگران هم ظاهراً این چیزها را دارند. پس نوروز یک مقطع جدیدی است. ۲۳/۱/۹۰